Việt Nam đã cam kết đạt mục tiêu Phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại COP26, đánh dấu một cam kết lịch sử về phát triển bền vững. Để đạt được mục tiêu này, các doanh nghiệp phải áp dụng các nguyên tắc ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị). Báo cáo này phân tích vị thế hiện tại của doanh nghiệp Việt Nam, những thách thức họ đang gặp phải và những cơ hội phía trước.
Bối cảnh: ESG và Net Zero 2050
- Môi trường và Xã hội: Một khuôn khổ được sử dụng trên toàn cầu để đo lường tính bền vững và trách nhiệm của doanh nghiệp.
- Mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050: Cam kết cân bằng lượng khí thải nhà kính với lượng khí thải được loại bỏ, phù hợp với Thỏa thuận Paris.
- Bối cảnh toàn cầu: Các nhà đầu tư, cơ quan quản lý và người tiêu dùng yêu cầu tính minh bạch, khiến ESG trở nên cần thiết cho khả năng cạnh tranh.
Tình hình hiện tại của các doanh nghiệp Việt Nam
Mức độ áp dụng
- Các tập đoàn lớn: Một số công ty hàng đầu (ví dụ: Vinamilk, VinGroup và các ngân hàng nhà nước) đã công bố báo cáo ESG hoặc báo cáo phát triển bền vững.
- Doanh nghiệp vừa và nhỏ: Nhận thức vẫn còn hạn chế, hầu hết đều thiếu các chiến lược ESG có cấu trúc.
Môi trường chính sách
- của Việt Nam Luật Bảo vệ Môi trường (2020) yêu cầu các nguồn phát thải chính phải báo cáo về khí nhà kính.
- Chính phủ của Chiến lược tăng trưởng xanh (2021–2030) phù hợp với cam kết Net Zero 2050.
Xu hướng thị trường
- Các ngành công nghiệp xuất khẩu (dệt may, hải sản, điện tử) phải đối mặt với các yêu cầu ESG ngày càng tăng từ thị trường EU và Hoa Kỳ.
- Các nhà đầu tư quốc tế đang ưu tiên tài trợ cho các công ty tuân thủ ESG.
Những thách thức chính
Nhận thức và kiến thức hạn chế
Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ không hiểu đầy đủ các nguyên tắc ESG hoặc cách tích hợp chúng.
Chi phí tuân thủ cao
Việc chuyển đổi sang công nghệ xanh và khuôn khổ báo cáo đòi hỏi nguồn vốn đáng kể.
Khoảng cách về dữ liệu và minh bạch
Các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc đo lường khí thải chính xác và công bố ESG.
Áp lực toàn cầu
Các quy định như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của EU (CBAM) tạo sự cấp bách cho các nhà xuất khẩu.
Những cơ hội
Tiếp cận Tài chính Xanh
Các doanh nghiệp tuân thủ ESG có thể đảm bảo trái phiếu xanh, các khoản vay ưu đãi và FDI.
Lợi thế cạnh tranh trong xuất khẩu
Đáp ứng các tiêu chuẩn ESG cho phép tiếp cận các thị trường có giá trị cao.
Đổi mới và Chuyển đổi số
Tính bền vững thúc đẩy các doanh nghiệp áp dụng các hệ thống tiết kiệm năng lượng và thực hành kinh tế tuần hoàn.
Quan hệ đối tác công tư
Các ưu đãi của chính phủ và hợp tác quốc tế tạo ra một môi trường hỗ trợ.
Khuyến nghị cho doanh nghiệp Việt Nam
Tích hợp ESG vào Chiến lược: Coi ESG là động lực kinh doanh cốt lõi, không chỉ là tuân thủ.
Xây dựng năng lực: Đào tạo các nhóm nội bộ về tiêu chuẩn ESG và báo cáo.
Áp dụng Kế toán Carbon: Triển khai các công cụ để giám sát và xác minh lượng khí thải.
Hợp tác theo khu vực: Hợp tác với các công ty ASEAN để chia sẻ những phương pháp hay nhất.
Thu hút các bên liên quan: Truyền đạt tiến độ ESG tới các nhà đầu tư, khách hàng và cơ quan quản lý.
Các doanh nghiệp Việt Nam đang ở giai đoạn đầu áp dụng ESG, nhưng cam kết Không phát thải ròng năm 2050 Đặt ra một định hướng rõ ràng. Bằng cách chủ động tích hợp các nguyên tắc ESG, doanh nghiệp có thể vượt qua thách thức, tiếp cận nguồn vốn toàn cầu và đảm bảo vị thế vững chắc trong nền kinh tế xanh. Thập kỷ tới sẽ mang tính quyết định - những ai thích ứng sớm sẽ dẫn dắt quá trình chuyển đổi bền vững của Việt Nam.